उपन्यासको उद्देश्य वा मूल भाव
*एक चिहान निम्न वर्गीय किसान मजदुरजस्ता श्रमजीवी नेपालीहरुको जीवनमा आधारित यथार्थवादी र प्रगतिवादी उपन्यास हो । यसमा गरिब नेपालीहरुको विवशता र सङ्घर्षपूर्ण जीवन यथार्थलाई मार्मिक रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ । काठमाडौँ सहर र गाउँभित्रको गरिबी, शोषण र बिसङ्गति नै उपन्यासको मूल विषयवस्तु हो ।
*यस उपन्यासको मूल उद्देश्य रुढिवादी परम्परा, कुसंस्कार, आर्थिक, सामाजिक असमानता र शोषण विरुद्ध सङ्घर्ष गरेर समाजको परिवर्तन वा सुधार गर्नु हो । गरिबीसँग जुध्न र शोषण विरुद्ध विद्रोह गर्न नसके निम्न वर्गको जीवन अभैm जटिल बन्दै जान्छ भन्ने सङ्केत उपन्यासले गरेको छ । अष्ट नारान, शिव नारान र रञ्जना देवीजस्ता पात्रका माध्यमबाट समाज सुधार सम्बन्धि प्रगतिवादी विचार अगाडी सारिएको छ ।
*यसमा धार्मिक, सांस्कृतिक, अन्धविश्वास, तडकभडक र अरुसँग ऋण लिने मानसिकताको विरोध गर्दै परम्परागत धार्मिक, सांस्कृतिक प्रचलन र दाशताको निन्दा गरिएको छ । काजक्रिया, चाडपर्व, विवाहव्रतबन्धजस्ता काममा दानदक्षिणा, भोजभतेर, दाइजो–उपहारका नाममा फजुल खर्च गर्ने परिपाटीको विरोध गरिएको छ ।
*गरिबहरु जीवनभर हाड घोट्दा पनि जीवनमा खुसी ल्याउन सक्दैनन् र दुनियाँको घर बनाउने कर्मी पनि आफ्नै थोत्रो घर मर्मत गर्न नसक्दा त्यसैमा पुरिएर मर्न बाध्य हुन्छन् भन्ने निम्न वर्गको दुखद अवस्थालाई चिनाउन उपन्यासको मूल उद्देश्य हो ।
*यहाँ रञ्जना देवी र शिव नारानको माध्यमबाट अनमेल विवाह र अन्धो प्रेमको विरोध गर्दै समान उमेरका नरनारीबीच हुने स्वस्थ र पवित्र भावनामा आधारित आत्मिय प्रेम प्रति समर्थन जनाइएको छ नारी पुरुष समानता, स्वतन्त्रता र सहअस्तित्वमा आधारित सम्बन्ध हुनुपर्ने विचार व्यक्त गरिएको छ ।
*समाजमा व्याप्त धार्मिक रुढिवादी मान्यताको विरोध गर्दै सामन्तिहरुको शोषण र अत्याचारको विरोध गर्नु पर्ने विचार व्यक्त गरिएको छ ।
*जातिय सद्भाव र सांस्कृतिक समन्वयबाटै नेपालको विकास सम्भव हुने ठहर गर्दै अन्तर जातिय विवाहमा जोड दिइएको छ । पर्वते, नेवार र मधेसीहरुबीच वैवाहिक सम्बन्ध स्थापित गर्दै साम्प्रदायिक भावनाको अन्त्य गरी जातिय एकताको समर्थन गर्नु पनि उपन्यासको उद्देश्य हो ।
*नेवार, मधेसी र तामाङहरुबीच अन्तर सम्बन्ध स्थापित गरी राष्ट्रिय एकताको भावना जगाउनु र वर्गीय शोषण र थिचोमिचोप्रति विद्रोह गर्दै नेपाली समाजलाई वर्गीय उत्पिडन तथा सामाजिक विभेदबाट मुक्त गर्नुपर्ने सन्देश यस उपन्यासले दिएको छ ।
Comments
Post a Comment