Skip to main content

नालापानीमा-परिचय

वि.सं. १८७१ मा नालापानीमा भएको ऐतिहासिक नेपाल–अङ्ग्रेज युद्धको सन्दर्भलाई लिएर रचिएको यस ऐतिहासिक नाटकमा सुरुदेखि अन्त्यसम्म देशभक्तिको भावना छताछुल्ल पोखिएको छ । युद्धमा नेपाली सैनिकहरुले प्रदर्शन गरेको सुरता, वीरता, देश प्रेम र आत्म स्वाभिमानलाई देखाउनु यस नाटकको उद्देश्य हो ।
प्रमुख पात्र नरे कार्कीका माध्यमबाट नेपाली वीरहरु व्यक्तिगत स्वार्थभन्दा राष्ट्रिय स्वार्थलाई महत्व दिन्छन् भन्ने पुष्टि गरिएको छ । कर्णेल मबीले अनेक प्रलोभन देखाउँदा पनि त्यसलाई लत्याउँदै आफ्नो प्राण आफ्नै लोकमा बिसर्जन गर्ने प्रतिबद्धता जाहेर गरेर नरे कार्कीले राष्ट्रभक्त र स्वाभिमान सिपाहीको परिचय दिएको छ ।
देश र देशबासीका लागि नेपालीहरु भोकभाकै भएर पनि राष्ट्रको अस्तित्व बचाउँछन् भन्ने भावका गित नेपाल खाल्डो निवासीले, यस्तै हिमालबासी, पर्वतबासी र तराईबासीहरुले पनि राष्ट्रभक्ति र जातिय स्वाभिमानका गित गाएका छन् । यहाँ नेपाली वीरहरु मातृभूमिको अस्तित्व रक्षाका लागि लड्डालड्डै बगेको रगतले धर्तीमाताको ऋण तिरेको सम्झेर गौरव गर्छन् भन्ने भाव व्यक्त भएको छ ।
नाटककारले नेपालीहरुको वीरता र स्वाभिमानी चरित्रको परिचय दिँदै नेपालीको नेपालप्रति प्रगाध माया र देशभक्तिको भावना पङ्क्ति पङ्क्तिमा व्यक्त गरेका छन् । नाटकमा हिमालदेखि तराइसम्मका लोकलयलाई समेटी प्रत्येकबाट देशभक्ति, जातिय स्वाभिमान र एकताको भाव व्यक्त गर्न लगाएर नाटककारले नेपालीहरुमा अनेकतामा एकताको शक्ति रहेको सन्देश पनि दिएका छन् ।

Labels:

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

एक चिहान-पात्र परिचय

गोदत्तप्रसाद रञ्जना देवीजस्ती नारीको पति दुई छोराछोरीका बाबु एवम् समाजमा चिकित्सकका रुपमा प्रतिष्ठित व्यक्ति भएर पनि परस्त्रीको रुप र यौवनमाथि गिद्दे दृष्टि लगाउने गोदत्तप्रसाद यस उपन्यासको खलनायक हो । वासनात्मक प्रेमको पाशो थापेर सिधासादा नानीथकँुको कुमारीत्व लुट्न खोज्ने गोदत्तप्रसाद ‘मुखमा राम–राम बगलीमा छुरा’ प्रवृत्तिको धनको लोभी, कामुक, स्वार्थी, भ्रष्ट, अनैतिक, व्यभिचारी र पाशविक चरित्र हो । चिकित्सकजस्तो प्रतिष्ठित व्यक्ति भएर पनि सेवालाई भन्दा पैसालाई महत्व दिने गोदत्त प्रसाद द्रव्य पिशाच चरित्र हो । बाहिर दयालु देखिएर भित्र कपट भएका गोदत्त प्रसाद हाँसी–हाँसी आफ्नो कूटिल चरित्र ढाक्न खोज्ने डाक्टर, षड्यन्त्रकारी, निर्दयी, दुष्ट र कामुक चरित्र हो । डाक्टर भएर पनि छोरीको उमेर सरहकी नानीथकुँको रुप र यौवनप्रति गिद्दे दृष्टि लगाउँदै चरित्र लुट्न दानवीर बनेको षड्यन्त्र गर्ने ऊ जाली, कपटी र पतित चरित्र हो ।
Post a Comment
Read more

एक चिहान-उद्देश्य(Theme)

उपन्यासको उद्देश्य वा मूल भाव * एक चिहान निम्न वर्गीय किसान मजदुरजस्ता श्रमजीवी नेपालीहरुको जीवनमा आधारित यथार्थवादी र प्रगतिवादी उपन्यास हो । यसमा गरिब नेपालीहरुको विवशता र सङ्घर्षपूर्ण जीवन यथार्थलाई मार्मिक रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ । काठमाडौँ सहर र गाउँभित्रको गरिबी, शोषण र बिसङ्गति नै उपन्यासको मूल विषयवस्तु हो । * यस उपन्यासको मूल उद्देश्य रुढिवादी परम्परा, कुसंस्कार, आर्थिक, सामाजिक असमानता र शोषण विरुद्ध सङ्घर्ष गरेर समाजको परिवर्तन वा सुधार गर्नु हो । गरिबीसँग जुध्न र शोषण विरुद्ध विद्रोह गर्न नसके निम्न वर्गको जीवन अभैm जटिल बन्दै जान्छ भन्ने सङ्केत उपन्यासले गरेको छ । अष्ट नारान, शिव नारान र रञ्जना देवीजस्ता पात्रका माध्यमबाट समाज सुधार सम्बन्धि प्रगतिवादी विचार अगाडी सारिएको छ । * यसमा धार्मिक, सांस्कृतिक, अन्धविश्वास, तडकभडक र अरुसँग ऋण लिने मानसिकताको विरोध गर्दै परम्परागत धार्मिक, सांस्कृतिक प्रचलन र दाशताको निन्दा गरिएको छ । काजक्रिया, चाडपर्व, विवाहव्रतबन्धजस्ता काममा दानदक्षिणा, भोजभतेर, दाइजो–उपहारका नाममा फजुल खर्च गर्ने परिपाटीको विरोध गरिएको छ । * गरिबहरु ...
Post a Comment
Read more

एक चिहान- मुख्य घटनाक्रम ३

परिच्छेद ३ ·     डाक्टर बोलाउन गएको शिव नारान नफर्किए पछि र अष्ट नारानको व्यथा बढ्दै आएकोले हडबडाएकी लतमायाले पुन नारानलाई पनि डाक्टरकहाँ पठाउन चाहनु , ·   सिकर्मी पुन नारान पेस्की लगेदेखि बेपत्ता भएकोले साहुले उनलाई समात्न घर आउँदा त्यस्तो बेइमानी गर्नु राम्रो होइन भन्नु , ·   आफूले बेइमानी नगरेको तर बाबु बिरामी भएकाले काम गर्न नभ्याएको र ल्याएको पेस्कीले ठूलो काम दिएको हुनाले पुन नारनले ठूलो गुन सम्झेको कुरा विनम्र भएर भन्नु , ·       पुन नारानको अति नम्र कुरा सुनेर प्रतिवाद गर्न नसकेपछि दुवै जना घरबाट निस्कनु , ·       पुन नारान पुग्दा पनि डाक्टर किताब नै हेरि रहेको भेटिनु , ·       पुन नारानबाट बाबुको अवस्था झन बिग्रिएको कुरा सुनेर शिव नारानले डाक्टरलाई फेरी अनुरोध गर्दा डाक्टरले आफूलाई फिस तिर्नु पर्ने कुरा बताउनु , ·        घर पुग्नासाथ फिस तिर्ने कुरा भए पछि डाक्टर...
Post a Comment
Read more