Skip to main content

एक चिहान-परिवेश(Setting)

उपन्यासको परिवेश
एक चिहान काठमाडौँ उपत्यकाका सहर र गाउँको मिश्रित परिवेशमा आधारित सामाजिक यथार्थवादि उपन्यास हो जसमा २०१०–११ साल तिरको निम्न वर्गीय किसानहरुको सामाजिक यथार्थ चित्रण गरिएको छ । यसका मुख्य पात्रहरु नेवारी समुदायका हुन् जसलाई गरिबीसँग जुध्न खेतिपाति र मजदुरी गर्नु पर्ने बाध्यता छ ।
अष्ट नारानको घर सहरमा र खेति गाउँमा छ । गाउँ समाजको रहनसहन  बढी खर्चिलो भएकाले उसको परिवार यसको दुष्प्रभावबाट पीडित  छ । यसरी आधुनिक विकास हुन नसकेको टोल र वर्गीय समस्या भोग्न विवश पात्रको जीवनको परिस्थिति नै उपन्यासको मुख्य परिवेश रहेको छ ।
यसमा निम्न वर्गीय पीडा र अभावलाई चिनाउँदै तत्कालिन समाजको यथार्थ चित्र उतारिएको छ । मानिसहरु आर्थिक स्तर अनुसार उपचारका लागि गुभाजु, वैद्य र डाक्टरकहाँ जान थालेका छन् । ज्यापू समाजमा रुढिवादि मान्यता छ तर अष्ट नारानको परिवार बिस्तारै सचेत र जागरुक हुँदै छ ।
चाडपर्व, काजक्रिया, विवाहजस्ता काममा फजुल खर्च गर्ने परिपाटि र कुसंस्कारको विरोध हुन थालेको छ । त्यस्तै अन्तरजातिय विवाहलाई मान्यता दिँदै जातिय एकता, सद्भाव र सांस्कृतिक समन्वय बढाउने अभियान प्रारम्भ भएको छ ।
निम्न वर्गलाई गरिबीका कारण औषधोपचार, अन्त्येष्टि, चाडपर्व आदिमा ऋण लिनुपर्ने बाध्यता छ । रात दिन काममा घोटिँदा पनि साहुलाई बाली तिर्न मुस्किल परेको तथा जीवन धान्न धौ–धौ परेको अवस्था छ भने अर्कातिर शोसक साहु महाजनहरु तिनै निम्न वर्गीय परिश्रमी किसानहरुलाई शोषण र थिचोमिचो गरी उनीहरुमाथि हैकम चलाउँदै विलासी जीवन बिताइ रहेका छन् ।
डाक्टर र सुब्बा जस्ता शोसकहरु धनको आडमा आफ्नो स्वार्थ पूर्ति गर्ने दाउमा छन् भने त्यस्तो शोषण विरुद्ध विद्रोह पनि हुन थालेको छ । विरोध गर्दा धम्की र अपमान गरिएको छ ।
नारीहरु पुरुषको कामुकता, स्वार्थ, पाशविकता र अनैतिकताका मारमा छन् । शोषणपूर्ण गरिबीले ग्रस्त निम्न वर्गीय सामाजिकता नै यसको परिवेश बनेको छ ।
धनी र गरिब, शोसक र शोसित, वासनात्मक प्रेम र आत्मिक प्रेम तथा षड्यन्त्र र विद्रोहबीच उपन्यासमा द्वन्द्वको सिर्जना भएको पाइन्छ । यसरी गरिबीले ग्रस्त शोषणपूर्ण विद्रोह एवम् जागरणमुखी निम्न वर्गीय सहरी समाजलाई यस उपन्यासले समेटेको छ ।

Comments

  1. UnknownDecember 9, 2015 at 5:22 PM

    sahi ho hai

    ReplyDelete
  2. AnonymousDecember 10, 2015 at 6:00 PM

    Hamro Palo ma kasaile esto post gareko vae mero ramro marks authyo hola. Thumbs up for ur selfless initiation. And no need to mention that u have an awesome Nepali writing.

    ReplyDelete
    Replies
    1. गुरू CoolDecember 10, 2015 at 6:09 PM

      अब हाम्रो पालामा कसैले यस्तो नभनोस् भनेर हल्का initiation लिदेको नि :)
      thank u for ur प्रोत्साहन !!!
      ...and I don't want to take a credit for the work I didn't do, the above published content is provided by our Nepali teacher. But I will soon edit and update, and take the credits :)

      Delete

Post a Comment

Popular posts from this blog

एक चिहान-पात्र परिचय

गोदत्तप्रसाद रञ्जना देवीजस्ती नारीको पति दुई छोराछोरीका बाबु एवम् समाजमा चिकित्सकका रुपमा प्रतिष्ठित व्यक्ति भएर पनि परस्त्रीको रुप र यौवनमाथि गिद्दे दृष्टि लगाउने गोदत्तप्रसाद यस उपन्यासको खलनायक हो । वासनात्मक प्रेमको पाशो थापेर सिधासादा नानीथकँुको कुमारीत्व लुट्न खोज्ने गोदत्तप्रसाद ‘मुखमा राम–राम बगलीमा छुरा’ प्रवृत्तिको धनको लोभी, कामुक, स्वार्थी, भ्रष्ट, अनैतिक, व्यभिचारी र पाशविक चरित्र हो । चिकित्सकजस्तो प्रतिष्ठित व्यक्ति भएर पनि सेवालाई भन्दा पैसालाई महत्व दिने गोदत्त प्रसाद द्रव्य पिशाच चरित्र हो । बाहिर दयालु देखिएर भित्र कपट भएका गोदत्त प्रसाद हाँसी–हाँसी आफ्नो कूटिल चरित्र ढाक्न खोज्ने डाक्टर, षड्यन्त्रकारी, निर्दयी, दुष्ट र कामुक चरित्र हो । डाक्टर भएर पनि छोरीको उमेर सरहकी नानीथकुँको रुप र यौवनप्रति गिद्दे दृष्टि लगाउँदै चरित्र लुट्न दानवीर बनेको षड्यन्त्र गर्ने ऊ जाली, कपटी र पतित चरित्र हो ।
Post a Comment
Read more

एक चिहान-उद्देश्य(Theme)

उपन्यासको उद्देश्य वा मूल भाव * एक चिहान निम्न वर्गीय किसान मजदुरजस्ता श्रमजीवी नेपालीहरुको जीवनमा आधारित यथार्थवादी र प्रगतिवादी उपन्यास हो । यसमा गरिब नेपालीहरुको विवशता र सङ्घर्षपूर्ण जीवन यथार्थलाई मार्मिक रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ । काठमाडौँ सहर र गाउँभित्रको गरिबी, शोषण र बिसङ्गति नै उपन्यासको मूल विषयवस्तु हो । * यस उपन्यासको मूल उद्देश्य रुढिवादी परम्परा, कुसंस्कार, आर्थिक, सामाजिक असमानता र शोषण विरुद्ध सङ्घर्ष गरेर समाजको परिवर्तन वा सुधार गर्नु हो । गरिबीसँग जुध्न र शोषण विरुद्ध विद्रोह गर्न नसके निम्न वर्गको जीवन अभैm जटिल बन्दै जान्छ भन्ने सङ्केत उपन्यासले गरेको छ । अष्ट नारान, शिव नारान र रञ्जना देवीजस्ता पात्रका माध्यमबाट समाज सुधार सम्बन्धि प्रगतिवादी विचार अगाडी सारिएको छ । * यसमा धार्मिक, सांस्कृतिक, अन्धविश्वास, तडकभडक र अरुसँग ऋण लिने मानसिकताको विरोध गर्दै परम्परागत धार्मिक, सांस्कृतिक प्रचलन र दाशताको निन्दा गरिएको छ । काजक्रिया, चाडपर्व, विवाहव्रतबन्धजस्ता काममा दानदक्षिणा, भोजभतेर, दाइजो–उपहारका नाममा फजुल खर्च गर्ने परिपाटीको विरोध गरिएको छ । * गरिबहरु ...
Post a Comment
Read more

एक चिहान- मुख्य घटनाक्रम ३

परिच्छेद ३ ·     डाक्टर बोलाउन गएको शिव नारान नफर्किए पछि र अष्ट नारानको व्यथा बढ्दै आएकोले हडबडाएकी लतमायाले पुन नारानलाई पनि डाक्टरकहाँ पठाउन चाहनु , ·   सिकर्मी पुन नारान पेस्की लगेदेखि बेपत्ता भएकोले साहुले उनलाई समात्न घर आउँदा त्यस्तो बेइमानी गर्नु राम्रो होइन भन्नु , ·   आफूले बेइमानी नगरेको तर बाबु बिरामी भएकाले काम गर्न नभ्याएको र ल्याएको पेस्कीले ठूलो काम दिएको हुनाले पुन नारनले ठूलो गुन सम्झेको कुरा विनम्र भएर भन्नु , ·       पुन नारानको अति नम्र कुरा सुनेर प्रतिवाद गर्न नसकेपछि दुवै जना घरबाट निस्कनु , ·       पुन नारान पुग्दा पनि डाक्टर किताब नै हेरि रहेको भेटिनु , ·       पुन नारानबाट बाबुको अवस्था झन बिग्रिएको कुरा सुनेर शिव नारानले डाक्टरलाई फेरी अनुरोध गर्दा डाक्टरले आफूलाई फिस तिर्नु पर्ने कुरा बताउनु , ·        घर पुग्नासाथ फिस तिर्ने कुरा भए पछि डाक्टर...
Post a Comment
Read more